Dinsdag 12 november is de begroting voor 2025 besproken in de raad. Bij de jaarrekening zagen we al de eerste tendensen dat de gemeente Asten er financieel niet goed voorstaat. De gemeente teert in op de reserves. Vanaf het Ravijnjaar 2026 duikt Asten (net zoals veel andere gemeentes) fors de rode cijfers in. Desalniettemin vinden wij het van belang dat mensen elkaar weten te vinden en dat Asten investeert in de leefbaarheid en ontmoeting in zijn kernen. Wij zijn dan ook blij dat onze motie over eerste aanzet voor beleid rond kunst in de openbare ruimte  door de voltallige raad werd gesteund. Kunstwerken die zomaar verdwijnen of vernield worden horen binnenkort tot het verleden, ook in Asten. De voorstellen voor een fatsoenlijk beleid voor speelvoorzieningen en voor het voorzetten van de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit konden vanzelfsprekend op onze steun rekenen.

Lees hieronder de complete tekst (ook beschikbaar in pdf) of kijk de opname van de Begrotingsbeschouwingen :

Geachte voorzitter, collega-raadsleden, college, belangstellenden en kijkers en luisteraars bij radio SIRIS,

Asten als gemeente kan weinig doen aan het financieel zware weer dat er aan komt. Het is van belang dat mensen elkaar weten te vinden en dat Asten investeert in de leefbaarheid en ontmoeting in zijn kernen. PGA vraagt in deze beschouwing extra aandacht voor de jeugd, woningbouw, cultuur in Asten en mensen met een laag inkomen. Het is van belang dat de jeugd zich goed kan ontwikkelen. Betaalbare woningen moeten worden toegevoegd aan de woningvoorraad. Iedere inwoner in Asten moet kunnen leven van zijn inkomen. Bezuinigen op cultuur maakt het moeilijker de jeugd een goede basis te geven en daarnaast zorgt het voor een ‘guur leefklimaat’ in Asten.

Bij de jaarrekening zagen we al de eerste tendensen dat de gemeente Asten er financieel niet goed voorstaat. Met technische kunstgrepen binnen de gemeentelijke financiën is voldaan aan het sluitend maken van het begrotingsjaar 2025. De gemeente teert in op de reserves en dit kunnen we als gemeente maar een beperkt aantal jaren volhouden. Vanaf 2026 duikt Asten fors de rode cijfers in. Het is onmogelijk om 3 miljoen euro structureel te bezuinigen zonder het hele voorzieningenniveau onderuit te halen. Daarom komen wij als gemeenteraad volgende week bijeen over een ‘Aanpak Asten in balans’. Daar focussen we ons allen op een langetermijnstrategie om financieel in balans te blijven. Daarom ligt de nadruk in onze beschouwing nu minder op de lange termijn. Asten heeft een begroting die aandacht geeft aan de verschillende uitdagingen waar de gemeente voor staat. PGA ziet een daadkrachtig groenbeleid terug waarbij er meer bomen worden geplant in de gemeente. Het erfgoed- en welstandsbeleid wordt vernieuwd. Laaggeletterdheid staat hoog op de agenda en de minimaregelingen worden geharmoniseerd. Ook timmert Asten aan de weg om kwalitatief goede woningbouwplannen van de grond te krijgen. Maar daarmee is de gemeente er niet: het verlenen van goede zorg aan alle inwoners staat onder druk. Evenals de leefbaarheid en de natuur.

PGA heeft voor het komende jaar vijf speerpunten:
1. Onderhouds– en investeringsbudget speelvoorzieningen;
2. Het behoud cursusaanbod ter versterking van basisvaardigheden van inwoners;
3. Het voortzetten van cultuureducatie;
4. Het niet verder versoberen van de zorg;
5. Het behoud van natuur en leefbaarheid.
Daarnaast gaan we in deze beschouwing in op een aantal andere belangrijke items. Ik noem ze per programma.

Sociaal domein:
PGA staat helemaal achter de pijlers zoals omschreven in het beleidsplan Sociaal domein.
In de begroting staan sterke punten. Dat niveau wil PGA in stand houden.

– Speelvoorzieningen
In de begroting is budget opgenomen voor onderhoud van speelvoorzieningen. Dat is hard nodig, want er is echt een achterstand. Het college wil met investeren wachten tot er een nieuw speelbeleidsplan ligt. Voor PGA duurt dat te lang, we willen nu investeren.

– Goed niveau van zorg behouden
Goede zorg verlenen wordt ingewikkeld, niet alleen omdat de financiering onder druk staat, maar ook door het gebrek van ‘handen aan het bed’. PGA wil dat de bureaucratie zoveel mogelijk verdwijnt uit het sociale domein. Daarnaast moet, waar mogelijk, gebruik gemaakt
worden van nieuwe ontwikkelingen en hulpmiddelen. Bijkomend voordeel is, dat hierdoor de autonomie van cliënten vergroot wordt.

– Behoud breed cursusaanbod
Voor PGA zijn gelijke kansen, waarbij iedereen toegang heeft tot meer ontwikkeling een speerpunt. Daarom zijn we blij dat het ‘Behoud cursusaanbod versterken basisvaardigheden inwoners’ voor 2025 nog op de rol staat. Na volgend jaar is er grote onzekerheid of dit zo
door kan gaan. PGA vindt dit zo belangrijk, dat dit voor ons onderwerp wordt bij de discussie van de ‘Aanpak Asten in Balans’.

– Cultuur en cultuureducatie
Middelen voor cultuur gaan in Asten vooral naar het museum en ondersteuning van muziekverenigingen. Beide vindt PGA belangrijk. Maar als wij echt willen dat alle kinderen meedoen en gelijke kansen krijgen dan moeten we kinderen op school kennis laten maken met cultuur. Het landelijk programma Cultuur met Kwaliteit heeft zichzelf bewezen. Met dit programma komen kinderen uit alle klassen op school in aanraking met cultuur. Dit nemen ze hun hele leven mee, om die reden vinden wij als PGA dat CMK4 zeker door moet gaan. Daarnaast hebben wij aangekondigd dat we een onderzoek willen naar Kunst in de openbare ruimte. Verschillende kunstwerken zijn niet goed geïnventariseerd en ook is niet bekend welke afspraken er zijn gemaakt m.b.t. onderhoud. Kunst hoort bij de openbare ruimte en daar hoor je zorgvuldig mee om te gaan. Wij dienen hierover een amendement in.

– Sporthal / zwembad
PGA wil dat mensen kunnen blijven sporten en zwemmen in Asten. Als we kijken naar de toekomst en de gevolgen voor de begroting: Hoe realistisch is het dan nog om een nieuwe sporthal te bouwen? We hebben geld in het onderhoudsbudget zitten. Renoveer de sportvoorzieningen daarmee zodat Asten hier nog jaren mee vooruit kan.

Ruimtelijk domein:

– Behoud van natuur en leefbaarheid
Asten is van plan flink te vergroenen. Maar enkel en alleen het planten van bomen is daarvoor niet genoeg. Natuur moet als het ware gedragen worden door de gemeenschap. Dan wordt de fysieke leefbaarheid groter. Daarbij is de luchtkwaliteit van groot belang. PGA beseft dat Asten, wat dat betreft niet op een eiland ligt, maar roept het college op mee te doen met initiatieven, die de luchtkwaliteit verbeteren.

-Ploegmakerspark
Al jaren staat in de begroting dat Asten in 2025 start met de renovatie van het Ploegmakerspark. Nu staat er ineens de periode 2025-2027 genoemd. Na jaren wachten wil PGA dat in 2025 echt een begin wordt gemaakt – en niet pas in 2027. Het burgerinitiatief rond het Processiepark gaat niet door. Zo zijn er meer posten bij de Reserve eenmalige bestedingen, die niet gebruikt worden. PGA wil dit inventariseren. Wat er over blijft kan bijvoorbeeld gebruikt worden om posten te financieren als een upgrade van parken en speelvoorzieningen.

-Wonen
Er wordt veel gebouwd in Asten. Dat vindt PGA een prima ontwikkeling. Hoe staat het met het woningsplitsingsbeleid, de doelgroepenverordening en de woonzorgvisie. Wat is de status hiervan? Tijdens de behandeling van de Kadernota zijn hartstochtelijke pleidooien gehouden om alternatieve woonvormen zoals Tiny Houses mogelijk te maken. De oproep vanuit de raad was helder: onderzoek in ieder geval de mogelijkheid zodat geïnteresseerden zich kunnen melden. In Loverbosch III was hiervoor ruimte gereserveerd die door de verplaatsing van de school is vervallen. Is er een alternatieve locatie in beeld voor minimaal 30 Tiny houses c.q. circulaire woningen?

-Woonwagenlocatie:
Asten heeft jarenlang niet geïnvesteerd in een nieuwe woonwagenlocatie. De gemeente is aan de slag gegaan met uitgangspunten voor een nieuwe locatie, maar wat gaat de gemeente Asten komend jaar concreet doen om te voldoen aan deze wettelijke verplichting?

Financiën, control en economie:

-Voorstel toeristenbelasting
Toeristenbelasting heffen op truckparkings is niet wenselijk.

Bestuur en veiligheid:

Bij de behandeling van de kadernota heeft het college toegezegd met nadere informatie te
komen over de arbeidsmarktstrategie. PGA stelt vraagtekens bij de hoogte van dit bedrag in
relatie tot het resultaat. Het resultaat is een website waarop één vacature voor de gemeente
Asten staat. Kan het college dit toelichten?
Tot zover het betoog van de PGA in eerste termijn, We willen het ambtelijk apparaat
bedanken voor de ondersteuning gedurende het afgelopen jaar.

De gemeente Asten maakt werk van groen. In het groenbeleid worden de voordelen van een groene omgeving opgesomd: schonere lucht, minder stress, hogere waarden van huizen, klimaatbestendiger en goed voor de gezondheid. Voor PGA gaan de plannen niet ver genoeg. Met groen moet op elk gebied rekening gehouden worden. PGA pleit al jaren voor een groennorm om groen beter te borgen, zowel in bestaande als nieuwe plannen. Zonder groennorm is het voor projectontwikkelaars gemakkelijk om de weg van de minste weerstand te kiezen en weinig rekening te houden met groen. Het voorstel wat er nu ligt (alleen bij uitbreiding met 5 woningen/bedrijven of meer) gaat niet ver genoeg.

Het buitengebied is de groene long van Asten. Beleid over groen in het buitengebied komt amper aan bod. Kappen van bomen wordt gemakkelijk terwijl er niets tegenover staat. Hierdoor loopt Asten een groot risico op kaalslag. Temeer omdat er geen meldingsplicht is bij het kappen van bomen waardoor het zicht op het totaalplaatje ontbreekt. Daarnaast is er weinig aandacht voor ander groen dan bomen, zoals gras, heide, plas/dras-gebieden, struiken, kruiden en bloemrijke akkerranden. Het is een gemiste kans dat het groenbeleid niet alle aspecten van groen omvat. Groenbeleid hoort net als CO2 en inclusiviteit bij alle beslissingen meegewogen te worden.

Compensatie / herplant:
PGA wil het uitgangspunt hanteren dat we zo min mogelijk kappen en anders compenseren, minimaal 1 op 1. We snappen dat een verruiming in de regels rond houtopstanden vellen de gemeentelijke organisatie minder werkdruk oplevert. Echter, door jonge bomen geen bescherming te bieden krijg je minder oude bomen. Terwijl dat juist het uitgangspunt is van het programma en wat wij als PGA zéker onderschrijven. PGA vindt dat je door de kapregels zo te verruimen dat je de deur wagenwijd open zet voor kap, terwijl je daar niks tegenover zet. We willen toch juist Zuinig zijn op groen zoals uitgangspunt 1 zegt? Daarom vinden wij daartegenover een herplantplicht voor het vellen van houtopstanden op zijn plaats. Zeker met het oog op de klimaatdoelen die we op wereldniveau samen hebben vastgesteld. Een herplantplicht willen we graag in de APV verwerkt zien.

Het uitgangspunt rond behoud van bomen bij Wegreconstructies kunnen wij ons in vinden, maar we doen wel een appél om te kijken hoe je met de rest van het groen omgaat. Wil je dat natuurlijker inrichten met onderbeplanting, bloemrijker maken, qua soorten bomen gevarieerder maken, wat is je vervangingsbeleid?

Schoolpleinen:
PGA vindt het belangrijk dat we als gemeente ons inzetten voor groene schoolpleinen. Een groen schoolplein is belangrijk in de ontwikkeling van kinderen, voor samenwerking, educatie en gezondheid.

Zéker nu we met een aantal nieuwbouw-scholen bezig zijn en er subsidieregelingen zijn, dan vinden we dat je die kans niet moet laten liggen voor groene schoolpleinen; en dat je daar als gemeente op in moet spelen. Hoe kijkt het college hiernaar?

Maaibeleid, kruidenrijk grasland en heesters:
Een Programma Groen staat niet gelijk álleen maar bomen; we hebben ook grasland en heesters. Bij kruidenrijk grasland en bijvoorbeeld parken doet ook het maaibeleid ertoe. Ook tijdens de presentatie werd gesproken over kruidenrijk grasland. Hoe gaan we om met bermen en op welke plek willen we gemaaid gras of kruidenrijk grasland? Waar komen de andere vormen groen terug binnen het Programma Groen? Dat is ons niet duidelijk.

Buitengebied:
We vinden dat het buitengebied te weinig terugkomt in het programma Groen. Het buitengebied is het overgrote deel van onze gemeente en verdient een betere en een duidelijkere plek in het beleid en in een stuk planning.

Er wordt gesproken over dat het bestemmingsplan borging biedt voor landschapselementen. Daar zijn we het niet helemaal mee eens. Een bestemming in het bestemmingsplan biedt de mogelijkheid voor bijvoorbeeld Groen, maar het hoeft niet groen te zijn. Daardoor is dit sec geen bescherming van het landschapselement of de boom.

Kapvergunningen
Middels de nota en de voorgestelde wijzigingen in de APV wordt beoogd kappen van bomen nog makkelijker te maken. Gezien het belang wat de gemeente hecht aan bomen, struiken, houtwallen en groenstructuren hadden wij in ieder geval een meldingsplicht verwacht, om de in de gaten te kunnen blijven houden of we nog de goede richting uitgaan met onze doelstellingen en tegelijkertijd de administratieve lasten beperken. We vinden minimaal dat de doelstellingen gemonitord moeten worden, of dat nu met een meldingsplicht of een ander middel is. Hiermee kan tevens zicht worden gehouden op de andere vereisten uit de omgevingswet.

Dan hebben we nog antwoord gehad op de stamdiameter op 30 cm hoogte bepaald, maar wij zien toch dat in het Handboek Bomen en vrijwel overal de stamdiameter wordt bepaald op 130 cm. Wij vinden dat toch vreemd om daar op af te wijken.

In de aanvullende informatie wordt gesuggereerd dat er een vergunningplicht blijft bestaan voor bomen groter dan 35 cm diameter. Echter, in het programma groen wordt die 35 cm wel gedefinieerd maar verder staat nergens wat de bedoeling hiervan is. Dit geldt trouwens ook voor de diameter van 10 cm voor struiken. Dit maakt het een warrig verhaal, wat is de bedoeling van deze diameters?

Natuurinclusief Bouwen en groennorm
Een groennorm en natuurinclusief bouwen bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen is de PGA helemaal voorstander van. Groen delft vaak het onderspit bij nieuwe plannen omdat andere aspecten zoals waterberging, archeologie, woningbouw en financiële uitvoerbaarheid wél normen hebben. Dat is jammer en zorgt voor ongelukkige woonsituaties. In het stuk wordt de groennorm bij uitbreidingen wel gehanteerd en bij inbreiding niet. Verderop lezen we dat er afwijkingsmogelijkheden zijn op de groennorm. Als sprake is van afwijkingsmogelijkheden dan vinden wij dat we net zoals bijvoorbeeld in Gemert-Bakel dezelfde groennorm kunnen hanteren voor in- en uitbreiding. We kunnen ons zelfs voorstellen dat een groennorm eerder van belang is bij inbreiding dan bij uitbreiding.

Zoals gezegd zijn we groot voorstander van natuurinclusief bouwen en het voorgestelde puntensysteem. Hierover hebben we een drietal vragen:
In de presentatie was het uitgangspunt 3 woningen, dat is nu 5 woningen geworden, vanwaar is dit opgerekt en waarom zou dit niet voor elke woning kunnen gelden?
Er staat 5 woningen of 5 bedrijven. Soms is één bedrijf gelijk of groter dan 5 woningen. Waarom zou de norm niet voor de bouw van één enkele woning of bedrijfshal kunnen gelden?
Wat als iemand een groenmaatregel neemt die niet in de tabel staat? Worden deze op zijn merites beoordeeld?

In het document staat dat een minimum van 5 punten wordt gehanteerd. Vijf punten wil op papier zeggen: een paar zwaluwkommen tegen de muur en een voortuin met een boom die mogelijk en op termijn 6 meter hoog kan worden. Dan wordt al voldaan aan de eisen. Maximaal kunnen 37 punten behaald worden. Een minimum van vijf vinden we dan weinig en daarom kan wat ons betreft het minimum omhoog.

Verhouding met de omgevingsvisie en omgevingsplan:
Er wordt in het document verwezen naar de omgevingsvisie en het omgevingsplan, maar welke ambitie per deelgebied in de omgevingsvisie nu concreet uit de omgevingsvisie doorvertaald wordt in dit programma is niet duidelijk. Zeker in het buitengebied niet. Dat is niet onoverkomelijk, maar wel een aandachtspunt.

Planning:
Wat is de planning na vaststelling van dit programma Groen? Gaan we het verouderde beleid vernieuwen? Voor ons als PGA zou een inventarisatie en versterking van de landschapselementen in het buitengebied op nummer één staan in de planning.

Conclusie:
Om naar een conclusie toe te werken: we hebben nog enkele pagina’s meer aan vragen en opmerkingen maar we zullen die nu achterwege laten. De doelstellingen van het college om de gemeente Asten te vergroenen en overbodige regels te schrappen kunnen wij ten volle onderschrijven. Ook zijn wij positief gestemd over veel van de acties die de gemeente Asten de laatste jaren heeft uitgevoerd of heeft opgestart. Echter, het nu voorgestelde groenbeleid kan beter. Hier willen wij graag in meedenken.

Wij hopen dat iedereen een beetje is bijgekomen van de uitslag van de verkiezingen van de 2e kamer 🙄

Iedereen zal wel zijn of haar ideeën hebben over de oorzaken van deze uitslag en hoe we hier in de toekomst als “progressieven” op in kunnen spelen. Ook lijkt het ons interessant om te weten wat we van deze landelijke politiek kunnen leren ten behoeve van de lokale politiek …

Daarom willen wij iedereen uitnodigen op woensdag 6 december om 19.30 in gemeenschapshuis ’t Kwartier in Asten (naast de kerk).